هر آنچه از ویندوز 10 باید بدانید


چند دستگاه به ویندوز ۱۰ به روز شدند؟
جالب است بدانید در حدود ۱٫۵ میلیارد دستگاه در سراسر جهان نسخههای مختلف سیستمعامل ویندوز را اجرا میکنند و تنها ۱۴ میلیون دستگاه اقدام به بهروزرسانی کردند. یعنی در حدود یک درصد کل این دستگاهها و ۱٫۴ درصد از یک میلیارد دستگاهی که خود مایکروسافت انتظار دارد تا اواسط سال ۲۰۱۸ به ویندوز ۱۰ بهروزرسانی کنند. حالا تصور کنید ۵ یا ۱۰ درصد کل دستگاههای ویندوزی دنیا را همان روز اول به ویندوز ۱۰ ارتقاء میدادند. مایکروسافت از قبل برخی پیشبینیها و محاسبات را انجام داده بود. مثلا گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد مایکروسافت فایلهای بهروزرسانی ویندوز ۱۰ را یکجا برای ۱۹۰ کشور فعال نکرده است و برخی زودتر و برخی دیرتر در دسترس بودند. همینطور بهروزرسانی برخی ویندوزها مانند نسخههای اینترپرایس و RT را فعلاً متوقف کرده است تا در فاز دوم ارتقاء پیدا کنند. به علاوه، برای برخی کاربران بهخصوص آنهایی که عضو windows Insider هستند، فایلهای بهروزرسانی از چند روز قبل از ۲۹ جولای روی سیستمها دانلود و آمـاده نصـب بودند. برخی از کاربران هم هنوز منتظر دریافت فایلهای بهروزرسانی هستند که ممکن است هفتهها به طول بینجامد. این سیاستهای مختلف کمی باعث سردرگمی کاربران و معطلی آنها شد ولی اتفاقی بزرگ و نادر را رقم زد که از این جهت باید مایکروسافت را تحسین کرد. شاید بد نباشد که در ادامه نگاهی داشته باشیم به اتفاقاتی که در روز اول ارائه ویندوز ۱۰ رخ داد.
روز اول به چه صورت گذشت؟
از ابتدا مایکروسافت با برخی از مراکز CDN (Content Delivery Network) صحبت کرده و یک پهنایباند چهل ترابیتی را روی سرورهای آنها برای دانلود فایلهای بهروزرسانی رزرو کرده بود. گزارشهای مراکز مانیتورینگ اینترنت و ترافیک ISP و CDN نشان میدهد اوج ترافیک اینترنت برای دانلود ویندوز جدید نزدیک به ۱۰ ترابیت بر ثانیه بوده است. در اروپا گزارش شده است اوج ترافیک اینترنت به ۳۰ ترابیت بر ثانیه روی ISP های آنجا رسیده است. تا کنون اینترنت چنین ترافیکی را تجربه نکرده بود و از این منظر روز ۲۹ جولای یک روز خاص فراموشنشدنی محسوب میشود. شرکتهای کانادایی تحلیلگر ترافیک اینترنت نیز گزارش دادند در روز اول نزدیک به ۶ تا ۸ درصد ترافیک اینترنت روی هر ISP آمریکا اختصاص به بهروزرسانی فایلهای ویندوز ۱۰ روی Windows Insiders داشته است. این حجم ترافیک در روز دوم به ۳ تا ۴ درصد رسیده است. برای مقایسه این حجم از ترافیک اینترنت استفاده شده، باید گفت آخرین کنفرانس زنده اپل فقط ۸ ترابیت بر ثانیه ترافیک اینترنت را درگیر خود کرد. نتیجه این مقایسه این خواهد بود که مایکروسافت میتواند به اپل فخر بفروشد و خودش را یک سرو گردن بالاتر از این شرکت از نظر میزان محبوبیتش میان کاربران بداند. مایکروسافت سالها برای این کار برنامه ریزی کرده بود و نتیجه هوشمندی خود را گرفت. بیشتر کاربران از نحوه دانلود و به روزرسانی فایلهای ویندوز ۱۰ رضایت داشتهاند. مرکز داده سراسر جهان هم گزارشی مبنی بر روند سریع و راحت به روزرسانی فایلها منتشر کرده و تمامی این موارد نشان از این دارد که مایکروسافت سیستم بسیار هوشمندانهای را برای ارائه ویندوز ۱۰، انتخاب و پیاده سازی کرده است. این شرکت با ایجاد ظرفیتهای بالا و حتی چندین برابر چیزی که پیشبینی میکرد، توانست آزمون بسیار سختی را با موفقیت کامل پشت سر بگـذارد و به دیگر شرکتها هم نشان دهد چگونه میتوان بستر به روزرسانی رایگان سراسری را فراهم کرد.
ویژگی که به مذاق ایرانیان خوش نیامد
اما در این میان، یکی دو روز بعد از انتشار ویندوز ۱۰ اولین زمزمهها و گزارشها پیرامون استفاده از پهنایباند کاربران برای ارسال فایلهـای وینـدوز ۱۰ شروع شد و بعد قوت گرفت. داستان از این قـرار اسـت که یـک ویـژگی بـه نـام Windows Update Delivery Optimization درون ویندوز ۱۰ گنجانده شده است که به کاربران اجازه میدهد فایلهای بهروزرسانی را با سرعت بالا از روی کامپیوتر دیگر کاربران در یک شبکه یا اینترنت دریافت کنند. این ویژگی کامپیوتر یک کاربر را به یک سرور در یک شبکه نظیر به نظیر تبدیل میکند و عملکردی شبیه به بیتتورنت دارد. این زیرکی مایکروسافت برای کشورهایی که از پهنای باند بالایی برخوردار هستند و به طور معمول هر کاربر پهنای باندی چند گیگابیتی دارد، بسیار هوشمندانه و پسندیده است و به کاربران دیگر کمک میکند تا زودتر فایلهای بهروزرسانی را دریافت و استفاده کنند اما در کشورهایی مانند ایران که پهنایباند پایینی در اختیار کاربران است، میتواند دردسرساز باشد و روی کارهای دیگر کاربران تاثیر بگذارد؛ بدون اینکه خودشان مطلع باشند. کاربرانی که محدودیتهای پهنایباندی روی شبکه یا سیستم خود اعمال کرده باشند، امکان استفاده از این قابلیت را به دیگر کاربران نمیدهند. بهتر بود مایکروسافت از قبل اطلاعرسانی میکرد و کاربرانی که مشکل سرعت اینترنت دارند، از این موضوع باخبر بودند. هنوز اطلاعات درستی در دست نیست که بدانیم چقدر از این تکنیک برای بهروزرسانی این ۱۴ میلیون دستگاه در روز اول استفاده شده است و اصلاً به کار گرفته شده یا اینکه ظرفیت ایجاد شده روی اینترنت جوابگو بوده است. به هر حال، ممکن است برخی کاربران دوست نداشته باشند سیستمشان در این بهروزرسانی بزرگ شرکت داشته باشد. برای این دسته از کاربران هم امکان غیرفعال کردن این گزینه وجود دارد و میتوانند از طریق تنظیمات پیشرفته موجود در پنجره Windows Update این گزینه را برای خود غیرفعال یا فعال کنند.
مشکلاتی که برای به روزرسانی دارید
وقتی یک محصول توسط ارائه دهنده آن مورد تست قرار میگیرد، بسیاری از عیب و ایرادات مربوط به آن مشخص نمیشود زیرا معمولا تست کمپانی تحت شرایط خاص انجام میگیرد. در مورد مایکروسافت هم شرایط به همین صورت بوده است. زمانی که ویندوز ۱۰ در اختیار طیف وسیعی از کاربران قرار گرفت، مشکلات مربوط به نصب و به روزرسانی آن بهتر مشخص شد. گزارشهایی که کاربران مختلف از سراسر جهان در رابطه با به روزرسانی، دانلود و نصب فایلهای مربوط به ویندوز ۱۰ ارائه کردند، مشخص کرد که ویندوز ۱۰ با همه ویژگیهای مدرن و سیستم به روز رسانی بسیار سریع و سادهاش، چندان هم بیعیب و نقص نیست و هنوز مشکلاتی دارد که مایکروسافت باید برای برطرف کردن آنها اقدام کند. با نگاهی به اخبار سایتهای مختلف میتوان فهمید که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر هم برخی کاربران با وجود این که از یک نسخه اصل ویندوز استفاده میکنند، نتوانستهاند به ویندوز ۱۰ سیستم عامل خود را به روز کنند. برخی هم در هنگام نصب با خطای «Something Happened» روبهرو شدند. آنهایی که فایلهای ISO مایکروسافت را دانلود و نصب کردند، با مشکل کلیدها روبر شدند و باید منتظر بمانند. برخی از کاربران هم میگویند به ویندوز ۱۰ بهروزرسانی کردیم ولی هنوز اتفاق خاصی نیفتاده است. در ادامه در رابطه با مشکلاتی صحبت خواهیم کرد که طی هفته گذشته به عنوان رایجترین مشکلات میان کاربران گزارش شدهاند.
کاربران ایرانی در چه حال هستند؟
معمولا کاربران ایرانی با این که هیچ گاه پولی برای نصب نسخه اورجینال نرم افزارهای مایکروسافت ندادهاند، اما باز هم در زمان نصب و به روزرسانی نرم افزارهای مختلف خود، حساسیت زیادی نشان میدهند و بعد از کلی بررسی تصمیم به استفاده از نسخههای جدیدتر میگیرند. با این حال اگر شما جزو آن دسته از معدود کاربرانی بودهاید که دوست داشتید در همین ابتدای ارائه رسمی ویندوز۱۰ این سیستم عامل را داشته باشید و به دلیل مشکلاتی که وجود داشته است، نتوانستید به این خواسته خود برسید، باید بدانید که مایکروسافت فایلهای بهروزرسانی را برای ۱۹۰ کشور منتشر کرده است و طبعاً برخی کشورها اجازه استفاده قانونی از این سیستمعامل را ندارند. ایران جزو یکی از همان کشورها است. پس، اگر در ویندوزهایی که دارید استفاده میکنید، کشور ایران را انتخاب کردید یا موقعیت خود را در ایران معرفی کردید، احتمال دارد نتوانید به فایلهای بهروزرسانی دسترسی داشته باشید. ممکن هم هست خود سیستم بهروزرسانی مایکروسافت متوجه شود که دارید از ایران به سرورهای او وصل میشوید و بعد اجازه دریافت فایلهای نصب را ندهد. دلیل دیگر عدم بهروزرسانی ممکن است استفاده از یک ویندوز بدون Genuine باشد. در این صورت، مایکروسافت خیلی سریع تقاضای شما را رد میکند. در این وضعیت بهتر است به سراغ دانلود مستقیم فایلهای ISO مایکروسافت و نصب ویندوز ۱۰ بروید چون دردسرهای بهروزرسانی به مراتب بیشتر از نصب مستقیم است. برخی کاربران اعـلام کردهانــد که آیـکن Microsoft’s Get Windows 10 را در نوار وظیفه ویندوز خود نمیبینند. همانطور که قبلتر هم گفتیم شرط لازم اولیه برای بهروزرسانی استفـاده از یک وینـدوز Genuine یا احرازهویت شده توسط مایکروسافت است. به غیر از این، نکته اول اینکه برای بهروزرسانی به ویندوز ۱۰ حتماً باید ابتدا خود ویندوزی که استفاده میکنید را بهروزرسانی کرده باشید. یعنی ویندوز ۷ به سرویس پک ۱ و ویندوز ۸ و ۸٫۱ به آخرین نسخههای منتشر شده بهروزرسانی شده باشند. نکته دوم، باید قابلیت بهروزرسانی خودکار (Update Automatically) ویندوز فعال باشد. گزارشهایی منتشر شده که نشان میدهد مایکروسافت از روی عمد ویندوزهایی که این قابلیت را انتخاب نکردند و دستی بهروزرسانی میکنند را فعلاً اجازه نصب ویندوز ۱۰ نمیدهد و با کمی تاخیرکه پیشبینی شده است زمانی در حدود ۱ ماه باشد، میخواهد فایلهای رایگان را برایشان ارسال کند. نکته سوم، ممکن است برخی نرمافزارهای نصب شده روی ویندوز مانند برنامههای امنیتی آنتیویروس و فایروال به ویندوز اجازه بهروزرسانی ندهند. مطمئن شوید که ویندوز بهروزرسانی میشود و ترافیک روی اینترنت و شبکه توسط برنامه دیگری بلوکه نشده است.
مشکلی با نام کلید محصول
یک مشکل دیگر هم که از هفته گذشته تا به حال توسط کاربران گزارش شده این است، کاربرانی که فایلهای ISO ویندوز ۱۰ را به طور مستقیم دانلود کردند؛ برای نصب نیاز به Product Key دارند یا اینکه از یک ویندوز اکتیو اصل روی نوتبوک استفاده میکردند در هنگام بهروزرسانی ازشان Product Key خواسته شده است. در حالت عادی برای نصب مستقیم ویندوز ۱۰ باید آن را خریداری کرده باشید و به شما یک Product Key داده شده باشد. فقط سیستمهایی که از ویندوزهای ۷ و ۸ اکتیو و تایید شده توسط مایکروسافت استفاده میکنند، میتوانند به طور رایگان بهروزرسانی شوند. درباره مشکل نوتبوکها و دستگاههای مشابه ممکن است شما قبلاً ویندوز را پاک و دوباره نصب کرده باشید که باعث شده Product Key از روی سیستم پاک شود یا اینکه روی حالت بهروزرسانی خودکار تنظیم نشده باشد. اگر هنگام خرید نوتبوک یک Product Key برای ویندوز دریافت کردید، با همان Product Key میتوانید ویندوز ۱۰ را نصب کنید. برخی کاربران عضو Windows insider نیز به چنین مشکلی برخورد کردند و باید منتظر ارسال Product Key از سوی مایکروسافت باشند. مدت زمان این انتظار نیز معلوم نیست و ممکن است تا آخر سال طول بکشد. اگر امکان بهروزرسانی دارند، بهتر است به جای نصب مستقیم به سراغ دریافت فایلهای بهروزرسانی بروند.
تفاهم نامه ۴۵ صفحهای و حریم خصوصی در ویندوز ۱۰
در زمان ارائه ویندوز ۱۰ به کاربران توسط مایکروسافت شاهد یک سری از تغییرات هم هستیم. به عنوان مثال از میان این تغییرات میتوان به تفاهم نامه ۴۵ صفحهای مایکروسافت با عنوان تفاهم نامه خدمات یا همان Service Agreement اشاره کرد که سیاستهای حریم خصوصی مایکروسافت در قالب این تفاهم نامه گنجانده شده و از اول اوت به اجرا درآمده است. در واقع کاربران از سیستم عامل جدید مایکروسافت براساس تفاهم نامه و سیاستهای حفظ حریم خصوصی جدید این شرکت استفاده خواهند کرد. همان گونه که گفتیم این تفاهم نامه در ۴۵ صفحه تعریف و توضیح داده شده است. تمامی کاربرانی که تصمیم به نصب ویندوز ۱۰ دارند باید در همان ابتدای مراحل نصب، این تفاهم نامه را خوانده و آن را تایید کنند در غیر این صورت نمیتوانند مراحل نصب را ادامه دهند. مدیران مایکروسافت اعتقاد دارند که این تفاهم نامه بسیار ساده، روشن و واضح نوشته شده است و تمامی کاربران به سادگی میتوانند آن را درک کنند اما بعید است که کسی در هنگام نصب ویندوز ۱۰ حوصله خواندن یک تفاهم نامه ۴۵ صفحهای را داشته باشد و احتمالا همه همان اول تیک موافقت خود را بدون خواندن متن آن میزنند. اما همانند بسیاری از شرکتهای بزرگ، مایکروسافت نیز از سرویسها و ابزارهایی استفاده میکند که میتوانند نگرانیهایی بابت حریم خصوصی کاربران ایجاد کنند. در ویندوز ۱۰، چندین روش برای جمعآوری اطلاعات و فهمیدن اینکه کاربران چهکار میکنند، چه میگویند و از چه برنامههایی استفاده میکنند، وجود دارد. بسیاری از اطلاعات شخصی کاربران روی همان کامپیوترشان باقی نمیمانند و به جاهای دیگری مانند سرورهای مایکروسافت متنقل میشوند که از منظر دیدگاههای امنیتی پسندیده نیست. به محض اینکه با حساب کاربری مایکروسافت به ویندوز ۱۰ لاگین کنید، این سیستمعامل اقدام به همگامسازی تنظیمات و اطلاعات با سرورهای این شرکت خواهد کرد. چیزهایی مانند تاریخچه مرورگر وب، علاقهمندیها و وبسایتهای مورد بازدید شما در وب، رمزعبور وبسایتها و هاتاسپاتهای موبایل، نام و رمزعبور شبکههای وایفای، تنظیمات شخصی مانند مکان و زمان، عکس حساب کاربری و شهر محل سکونت روی سرورهای مایکروسافت ثبت خواهند شد. میتوانیم بگوییم که هدف از این کار همگامسازی ویندوز ۱۰ روی چندین دستگاه مختلفی است که ممکن است شما استفاده کنید. اما از نظر امنیتی و حفظ حریم خصوصی اصلاً کار تایید شدهای نیست. بدی ماجرا این است که این تنظیمات به صورت پیش فرض روی سیستم شما قرار گرفته است و نکته مثبت هم این است که شما میتوانید با وارد شدن به بخش تنظیمات ویندوز ۱۰، برخی از این اطلاعات را از سیستم همگام سازی خارج کرده و آنها را به اشتراک نگذارید.
مواظب کورتانا باشید
این اولین بار است که مایکروسافت روی ویندوز خود یک دستیار دیجیتالی شخصی قرار میدهد. کورتانا علاوه بر اینکه با هسته ویندوز ۱۰ یکپارچه شده و تمامی کارهای شما را رصد میکند، با برنامههایی مانند ایمیل، تقویم و نقشه نیز ارتباط دارد و از اطلاعات و کارهای شخصی شما در این سرویسها استفاده میکند. در واقع، کورتانا میداند چه زمانی به سفر میروید یا مقصد شما کجاست، برای چه کسانی ایمیل میفرستید و با چه اشخاصی قرار ملاقات دارید، مکانهایی که در روزهای آینده قرار است حضور داشته باشید کجاها هستند و چگونه از سرویسهای مایکروسافت استفاده میکنید. همینطور درباره موسیقیهای دلخواه، قفل صفحهنمایش، آهنگهای هشدار موبایلی که استفاده میکنید، خریدها و جستوجوهای شما در موتور بینگ اطلاع دارد. پس، کورتانا ظرفیت بالایی برای جمعآوری اطلاعات شخصی کاربران و به نوعی جاسوسی در ویندوز ۱۰ محسوب میشود. اگر تصمیم دارید از کورتانا استفاده نکنید همان اول کار بعد از نصب ویندوز غیرفعالش کنید. البته باید گفت که به جز ۷ کشور از ۱۹۰ کشور، در بقیه کشورها کارایی اصلی کورتانا به هیچ وجه مورد استفاده نیست و به تدریج فعال خواهد شد و همین موضوع خودش باعث میشود کاربران ایرانی همان ابتدای کار آن را غیرفعال کنند. در صورتی که سوال خاصی در رابطه با ویندوز جدید مایکروسافت دارید با ما در میان بگذارید تا در هفتههای آتی به آن بپردازیم.